F-35’te çözüm için diyalog başlıyor
“BÜTÜN ORTAKLARIN OY BİRLİĞİ İLE OLUR”
ABD Savunma Bakanlığı, Rusya’dan S-400 savunma sistemi satın aldığı için Türkiye’nin F-35 savaş jeti programından çıkarılmasını resmileştirmiş, “kararın geri dönülemez” olduğunu belirtmişti.
DİYALOG SÜRECİ BAŞLIYOR
Açık kapı bırakmayı ihmal etmeyen ABD yönetimi, Ankara’nın S-400 konusundaki pozisyonunu değiştirmesi durumunda programa katılımının tekrar değerlendirilebileceğini duyurmuştu.
“ZEMİN EN AZINDAN AÇILMIŞ OLDU”
Ancak, ABD’nin F-35 programı için imzalanan mutabakat zaptında bunun tek taraflı alınabilecek bir karar olmadığı ortaya çıktı.
Ekonomi Muhabirleri Derneği üyeleriyle bir araya gelen Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, F-35 programı için imzalanan o mutabakat zaptı ile ilgili konuştu.
Demir, “F-35 programından çıkartılma ve F-35’lerimizin bir kısmının verilmemesi konularının bir hukuki zemini var, mutabakat zaptına dayalı bir ortaklık var. Biz bu imzalanan metin çerçevesinde herhangi bir ortağın ana ülke olsa bile diğer bir ortağı çıkarttım demekle çıkartamayacağını söyledik, çünkü bu metne göre herhangi bir ortağın buradan çıkartılması ancak bütün ortakların oy birliğiyle olur veya kendisi çekilir. Bunun hiçbirisi gerçekleşmediği halde ‘Türkiye’yi çıkarttım’ açıklamalarının bir hukuki zemini yoktur. Geçen ay yazılan bir mektupta da ABD’liler bunu bir nevi itiraf etmiş oldular, çünkü söylediklerine göre bu mutabakat zaptı çerçevesinden kendileri çekildiklerini, ayrı bir mutabakat zaptı ile işe devam edeceklerini bildiriyorlar.” dedi.
ABD ile diyalog sürecinin başlayacağını belirten Demir, şöyle konuştu:
“Biz bu kurduğumuz tablodan birisini çıkartamayacağımızı anladım, onun için biz bu masadan kalkalım, diğer işimize gelenleri de alalım, ama diğer metin askıda kalsın. Yani hukuki olarak hükümsüz olamasa da pratik olarak hükümsüz kalsın anlamında bir adıma gidildi. Ama diğer yandan da bu konuyla ilgili temaslarımızı ve diyaloglarımızı sürdürelim iradesi var.
Şimdiye kadar konuyla ilgili sadece biz yaptık oldu deyip basına verdikleri demeçlerle bu işi yürütürken, görüşme taleplerimizle ilgili bir suskunluk varken, böylece bir görüşme zinciri açılmış olacak. Neticesinde de bu ortaklık çerçevesinde, uçaklarımızla ilgili oluşan haklarımızın zayi olmaması, hukuk temelli bir yaklaşımla müttefiklik ruhuna da aykırı olmayacak şekilde bir çözüm bulunmasıyla ilgili diyalog süreci başlayacak.
Anlaşma çerçevesinde bir anlaşmazlık olması durumunda öncelikle tarafların kendi aralarında bunu çözümlemesi gibi bir cümle var. Onun dışında de başka bir cümle yok. Onun için de şimdiye kadar tarafların kendi aralarında konuşmasıyla ilgili de bir zemin oluşturulmamıştı, şimdi bu zemin en azından açılmış oldu. Umulur ki, yani hakkaniyet ölçülerinde bir taraf belirli bir katkı yapmış, o katkının karşılığında oluşturulması gereken değerler var, bunu oluşturmaya başlamışken bu yarıda kesilmiş.
Bunun müzakeresi yapılır, bu değerden ne kadar istifade edildi, çünkü bu miktarın bir kısmı ortak olmak için verilen, bir kısmı uçaklara bedel olarak verilen, bu ikisi kendi içinde ayrı zeminlerde tartışılabilir. Ama sürece başladıktan sonra bunun neticesi görülecek. Beklentimiz o ki, yine işte müttefiklik ruhu, ittifak ruhu içinde birbirleriyle ilişkileri olmuş ve olacak iki müttefikin belirli bir adil ölçüde bu meseleyi çözümlemeleri beklenir. Konuşmazsan hiçbir şeyi çözemezsin, bir yandan konuşmamız başlamış oldu.”
